• Przeszukaj okolicę domu – strychy, piwnice, garaże, dachy, okolice ostatniego miejsca, gdzie osoba zaginiona była widziana, parki, laski, miejsca, w których lubiła bywać.
• Powiadom o zaginięciu rodzinę, przyjaciół i znajomych osoby zaginionej. Zapytaj, kiedy ostatni raz widzieli lub rozmawiali z Twoim bliskim. Zorientuj się, czy mogą pomóc – może coś wiedzą, może będą mogli pomóc w poszukiwaniach. działanie w pojedynkę jest znacznie trudniejsze.
• Sprawdź, czy nie zniknęły jej rzeczy osobiste. Jeżeli tak – zrób ich listę. Pamiętaj, że zaginięciem jest nie tylko zniknięcie osoby w niewyjaśnionych okolicznościach. To także sytuacja, w której Twój bliski niespodziewanie dla wszystkich spakował swoje rzeczy i zniknął nikomu nie zostawiając wiadomości.
• Przygotuj zdjęcie zaginionej osoby. Jeśli posiadasz tylko jedno, idź najpierw do najbliższego fotografa. Fotograf zrobi reprodukcje (także z dokumentów, bez konieczności ich niszczenia). Pomyśl o zrobieniu większej ilości odbitek, mogą przydać się w dalszych poszukiwaniach. Jeżeli jest taka możliwość, to poproś fotografa, aby zapisał zdjęcie w wersji elektronicznej na płycie CD lub innym nośniku.
• Zgłoś zaginiecie policji oraz do ITAKI.

• Jeśli znasz trasę, którą miała przebyć osoba zaginiona – prześledź ją krok po kroku, przystanek po przystanku, odwiedź z plakatem każdy sklep, stację benzynową, zapytaj osób tam pracujących czy nie rozpoznają osoby z plakatu.
• Sprawdź dostępne, a należące do osoby zaginionej billingi rozmów telefonicznych, wyciągi z kart bankowych i kredytowych. Niestety niektóre informacje są udzielane tylko policji lub prokuraturze.
• Przejrzyj rzeczy zaginionego – komputer, zapiski, notatki. Choć jest to naruszenie prywatności Twojego bliskiego, to być może właśnie tam znajdziesz wskazówki, które mogą pomóc i być może uratować bliską osobę.

• Jeśli osoba zaginiona posiadała telefon i jest włączony, to możesz liczyć, że ma go cały czas przy sobie. Wysyłaj SMS-y z informacją, że trwają poszukiwania, że się martwisz, że czekasz na znak.
• Jeśli telefon jest wyłączony także warto wysłać SMS – gdy zostanie włączony choć na chwilę operator zarejestruje miejsce, w którym była karta telefonu w chwili odebrania SMS-a. Ustaw opcję raportowania, aby dostać informację o odbiorze SMS-a. Policję poproś o zwrócenie się do operatora z pytaniem o miejsce ostatniego logowania karty SIM.
• Warto zaopatrzyć się w aparat telefoniczny z identyfikacją numeru. W razie głuchych telefonów, lub niejasnych informacji będziesz miał szansą oddzwonić na numer, z którego do Ciebie dzwoniono.
• Sugerujemy aby nie zmieniać numeru telefonu, którym posługuje się rodzina. Bywają sytuacje kiedy osoba zaginiona chce nawiązać kontakt z rodziną i ma z tym problem ponieważ numer został zmieniony.

• Porozmawiaj z dalszymi znajomymi osoby zaginionej – pracodawcą, wychowawcą czy pedagogiem w szkole. Ich sugestie także mogą okazać się pomocne w poszukiwaniach.

• Rozwieś w okolicy miejsca zaginięcia plakaty ze zdjęciem osoby zaginionej i informacjami o niej. Taki plakat możesz wydrukować bezpośrednio ze stron internetowej ITAKI. Jeżeli sprawa nie jest do nas zgłoszona – możesz samodzielnie go wykonać. Plakat powinien zawierać: zdjęcie, imię, nazwisko, datę i miejsce zaginięcia, znaki szczególne, ubiór w dniu zaginięcia oraz telefon kontaktowy, najlepiej policji lub swój. Pamiętaj, że wywieszenie plakatu wymaga zgody zarządcy budynku.

• Skontaktuj się ze szpitalami działającymi w okolicy, być może tam przebywa Twój bliski. Numery telefonów do szpitali znajdziesz w Bazie szpitali. Dzwoniąc należy pytać o „Ruch Chorych” lub inaczej „Statystyki” – pion administracji, który znajduje się w każdym szpitalu i posiada informacje o przyjęciach i wypisach wszystkich pacjentów (pełniejszą niż izba przyjęć). Koniecznie zapytaj także o osoby NN (osoby o nieustalonej tożsamości), które pasują do rysopisu poszukiwanej przez Ciebie osoby. Do szpitali w okolicy miejsca zaginięcia można udać się też osobiście ze zdjęciem osoby zaginionej lub przygotowanym plakatem.
• Skontaktuj się z działającymi w okolicy noclegowniami, schroniskami, jadłodajniami. Numery telefonów do szpitali znajdziesz w Bazie placówek pomocy społecznej. Być może tam przebywa Twój bliski.
• Warto także sprawdzić izby wytrzeźwień. UWAGA! Zdarza się, że pracownicy izb ze względu na ochronę danych osobowych nie chcą ujawniać informacji o pacjentach, warto wtedy poprosić o pomoc policjanta prowadzącego sprawę.
• Jeżeli zaginięcie nastąpiło w mieście, powiadom straż miejską (telefonicznie). Możesz też poprosić o pomoc osobiście zostawiając plakaty dla patroli.
• Skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu Twojego bliskiego. Już najprostsze informacje, które będzie mógł Ci udzielić, mogą być ważne dla poszukiwań

• Skontaktuj się z redakcjami lokalnych gazet, stacji TV, portali internetowych. Poproś o zamieszczenie komunikatu o zaginięciu. Do każdej redakcji dostarcz zdjęcie i krótką informację kto i kiedy zaginął. Niektóre redakcje pobierają opłaty traktując komunikat jak zwyczajne ogłoszenie. Często wymagane jest też zaświadczenia z policji o zgłoszeniu zaginięcia.

• Poszukaj śladów zaginionego w internecie – fora dyskusyjne na stronach np. o hobby Twojego bliskiego, czy o muzyce, której jest fanem; portale społecznościowe typu Facebook, nk.pl. Być może wpisy i aktywność tuż przed zaginięciem dadzą Ci jakąś wskazówkę co mogło być przyczyną zaginięcia
• Jeżeli masz taką możliwość to warto założyć stronę internetową o poszukiwaniach, lub skorzystać z prostszych rozwiązań w Internecie np. rozesłać maile ze zdjęciem zaginionego do wszystkich znajomych. Można w ten sposób poprosić o pomoc w rozwieszaniu plakatów.

• Wykorzystaj wszystko co przychodzi Ci do głowy – może Twój listonosz zechce włożyć do skrzynek pocztowych ulotkę o poszukiwaniach, lub lokalna korporacja taksówkarska przekaże informację o zaginionym (rysopis) drogą radiową wszystkim taksówkarzom. Możesz także poprosić lokalne parafie o podanie komunikatu o zaginięciu po każdej mszy.

Zaginięcie dziecka, osoby starszej lub chorej

• Jak najszybciej zgłoś zaginięcie policji i do ITAKI.
• W tej sytuacji możesz liczyć na aktywne działania policji i innych służb. W zależności od sytuacji możliwe jest przeczesywanie terenu, użycie psów, śmigłowca z kamerą termowizyjną itp.
• Jeżeli nie istnieje zagrożenie, że nagłośnienie sprawy w mediach może sprowadzić na osobę zaginioną niebezpieczeństwo, wtedy szybko skontaktować się z lokalnymi i ogólnopolskimi stacjami telewizyjnymi.

Zaginięcie za granicą

• Zbierz jak najdokładniejsze informacje o pobycie osoby zaginionej w obcym kraju:

– adres, miejscowość lub przynajmniej region, gdzie ostatnio przebywała
– kiedy była widziana po raz ostatni
– co robiła za granicą: czy podróżowała, uczyła się, pracowała itd. Jeśli pracowała, to jaka była to praca?
– w jakich warunkach mieszkała – w hotelu, schronisku, wynajętym pokoju? Czy mieszkała sama, czy też z kimś jeszcze?
– jakie dokumenty przy sobie posiadała?
– czy było coś niepokojącego w jej zachowaniu przed zaginięciem?
– czy miała jakieś trudności, na przykład z pracą czy mieszkaniem?

• Skontaktuj się z programem telewizyjnym „Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie” i dowiedz się, kiedy program może wyemitować informację o zaginięciu Twojego bliskiego. Choć zaginięcie zdarzyło się za granicą, nie jest wykluczone, że program obejrzy ktoś, kto posiada jakieś wartościowe informacje.
• Spróbuj nawiązać kontakt z mediami działającymi w kraju, gdzie doszło do zaginięcia. Może uda się umieścić w nich informację o zaginięciu? Spróbuj też zorientować się, czy w kraju zaginięcia nie istnieje organizacja polonijna, która mogłaby udzielić Ci pomocy. Jak napisaliśmy wcześniej, warto pytać o takie informacje w konsulatach polskich.
• Jeżeli istnieje taka możliwość, warto pojechać do kraju, gdzie zaginął Twój bliski, żeby zgłosić zaginięcie na policji tego kraju (co przyspieszy jej działania) i prowadzić poszukiwania w miejscu zaginięcia. Poszukiwania możesz prowadzić podobnymi sposobami, jak poszukiwania osoby zaginionej w Polsce. W miarę możliwości ITAKA postara się udzielić Ci w takich poszukiwaniach pomocy.

Zaginięcie kilka, wiele lat temu

• Zgłoś zaginięcie policji i do ITAKI.
• Napisz nam, jak prowadzone były do tej pory poszukiwania, co udało się zrobić policji. Prześlij nam zdjęcie zaginionego (nawet jeśli jest już nieaktualne).
• Jeśli nigdy nie zgłoszono zaginięcia na policji, nie oznacza to, że nie może zrobić tego teraz. Porozmawiaj z bliskimi, dowiedz się, dlaczego nigdy nie powiadomiono policji i te wyjaśnienia przedstaw policjantowi któremu zgłosisz zaginięcie.

Progresja wiekowa

Progresje wiekowe, czyli „postarzanie” zdjęć zaginionych osób, głównie dzieci, wykonywane są przez Zespół Badań Antroposkopijnych Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji w Warszawie. Progresje wykorzystuje się do prowadzenia skutecznych poszukiwań osób zaginionej za pośrednictwem mediów oraz plakatów w sytuacji, gdy od momentu zaginięcia minęło dużo czasu.

Warunkiem przygotowania dobrej symulacji jest przygotowanie obszernego materiału zdjęciowego członków najbliższej rodziny osoby zaginionej w różnym wieku. Ważne jest aby zdjęcia były wyraźne i dobrej jakości.

Rodziny zainteresowane przygotowaniem takiej symulacji prosimy o wcześniejszy kontakt z 24h linią wsparcia ITAKI.

Badania DNA

Rozpoznanie tożsamości nieznanych zwłok może stwarzać poważne problemy z uwagi na okoliczności zgonu lub czas ich ujawnienia. Ustanie funkcji życiowych zmienia wygląd człowieka, a proces ten pogłębia się wraz z upływem czasu.

W związku z powyższym rozpoznanie przez członków rodziny, znajomych lub świadków często nie przynosi spodziewanych rezultatów. Również identyfikacja na podstawie dokumentów lub rzeczy osobistych (np. odzież, biżuteria) nie zawsze jest możliwa.

W przypadku odnalezienia zwłok osoby, co do której tożsamości nie ma pewności lub brak jest jakichkolwiek podejrzeń – procedurą, która może przyczynić się do ostatecznej identyfikacji NN zwłok są badania genetyczne (badania DNA). Komisja Interpolu do Spraw Identyfikacji Ofiar Katastrof Masowych i Klęsk Żywiołowych rekomenduje te badania jako najskuteczniejszy sposób postępowania w tego typu sprawach.

Badania genetyczne można wykonać jedynie na zlecenie prokuratora lub sądu w laboratoriach kryminalistycznych policji, zakładach medycyny sądowej akademii medycznych i Instytucie Ekspertyz Sądowych. Badania te polegają na porównaniu profilu genetycznego wyizolowanego z NN zwłok lub szczątków ludzkich z profilami DNA osób, które mogą być krewnymi osoby zmarłej (rodzice, rodzeństwo, dzieci). Materiałem biologicznym pobieranym od bliskich jest wymaz z jamy ustnej lub krew.

Uzyskane wyniki badań genetycznych (bliskich zaginionego) mogą być również wykorzystane w trakcie współpracy międzynarodowej policji przy poszukiwaniach zaginionego poza granicami kraju.