Stacja linii średnicowej zabytkiem. Jest niezwykła!

Ten dworzec zawsze nas urzekał. Ciekawostka na temat dachu mówi, że chociaż jego dach prezentuje krzywizny, to gdziekolwiek nie przyłożymy 20-centymetrową linijkę – będzie idealnie przylegać do bryły. Teraz niezwykły obiekt został zabytkiem!

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków – Jakub Lewicki wpisał do rejestru zabytków przystanek kolejowy Warszawa Ochota, wzniesiony w l. 1962-63 pod kierunkiem Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka, z uwagi na zachowane wartości historyczne, artystyczne i naukowe.

Wpisem objęto pawilon kasowy, dwa perony z wiatami oraz ciągi komunikacyjne w postaci dwóch kładek nad torowiskiem i trzech zejść na perony z zadaszeniami, wiodących z poziomu ww. kładek i pawilonu.

Dworzec Warszawa Ochota stanowi element założenia linii średnicowej, funkcjonującej na odcinku między dworcami Warszawa-Wschodnia i Warszawa-Zachodnia. Cztery samodzielne stacje: Warszawa-Stadion, Warszawa-Powiśle, Warszawa-Śródmieście i Warszawa-Ochota rozlokowano w odpowiednich odstępach i punktach, zapewniających podróżnym dojście do miejsc pracy lub dogodną przesiadkę na prostopadłe trasy komunikacyjne. Za projekt i realizację przystanku Warszawa-Ochota odpowiadał zespół Biura Projektów Budownictwa Kolejowego pod kierunkiem Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka, autorów pozostałych przystanków linii, którzy pierwsze wersje projektów poszczególnych stacji opracowywali już około połowy lat 50. Każdy z nowych dworców tej linii stanowił odrębne zadanie projektowe, co przełożyło się na ich zindywidualizowaną formę architektoniczną oraz odmienny schemat komunikacyjno-przestrzenny i układ torowo-peronowy. Ważną decyzją było ograniczenie programu użytkowego przystanków Ochota, Powiśle i Stadion do czysto komunikacyjnej obsługi podróżnych (wiaty peronowe oraz niewielkie pawilony kasowe), przy czym w intencji architektów przystanki miały prezentować świeże i nieszablonowe podejście do projektowania budynków stacyjnych, widoczne w zastosowanych wichrowatych kształtach dachów, wyróżniających się w pejzażu miasta.

Dworzec Warszawa-Ochota umieszczony w wykopie linii średnicowej stanowi zespół dwóch przystanków, którym odpowiadają dwa odmiennie rozwiązane perony wyspowe – peron PKP obsługujący kolejowy ruch podmiejski oraz peron Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Niewielki pawilon kasowy wraz z towarzyszącym mu w narożniku kioskiem i zejściami na perony zadaszono zaopatrzonym w trzy punkty podparcia oryginalnym, łupinowym przekryciem żelbetowym w formie paraboloidy hiperbolicznej, wykończonym odtworzoną okładziną z drobnych płytek ceramicznych. Przy opracowaniu konstrukcji przekrycia współpracował Wacław Zalewski znany z takich projektów jak dach katowickiego Spodka czy warszawskiego Supersamu. Niemal całkowicie przeszklony pawilon pierwotnie wyróżniał niezachowany do dziś zestaw neonów.

Dworzec zachował nienaruszoną strukturę, w tym poszczególne rozwiązania architektoniczne i wykończeniowe bez znaczących dla wyrazu całości przekształceń. Istotny walor przestrzenny i urbanistyczny zespołu stanowi ekspozycja pawilonu kasowego posadowionego na kładce przerzuconej nad wykopem, widocznego w tej konfiguracji z obydwu sąsiadujących wiaduktów, co tworzy swoisty efekt nadwieszenia charakterystycznej bryły nad torowiskiem. Zabudowania dworca wraz pawilonem prezentują wysokie wartości, wyrażające się w nowatorstwie technologicznym, unikatowej, ekspresyjnej formie pawilonu i rozwiązaniach o wysokich walorach estetycznych.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.